دتکتور تیوب گاز مرکاپتان (Mercaptans detector Tube)

دتکتور تیوب گاز مرکاپتان تولید شرکت بلورآزما (برای اولین بار در ایران)، برای آنالیز گاز مرکاپتان (Mercaptan) در محدوده 20-100 ppm طراحی شده است که در هر جعبه، 10 عدد دتکتور تیوب گاز مرکاپتان وجود دارد. در ایران، اندازه گیری غلظت گازهای مرکاپتان از اهمیت ویژه ای برخوردار است و این تیوب ها ابزارهایی کلیدی برای شناسایی سریع، دقیق و آسان این گازهای خطرناک در محیط های صنعتی، آزمایشگاهی و سیستم های نظارتی محیط زیستی محسوب می شوند. هدف از تولید این تیوب های آشکارساز، ایجاد محصولی قابل اعتماد، با دقت عملکرد بالا و سهولت استفاده برای کاربران است که در عین حال بتواند استانداردهای جهانی ایمنی و نظارتی را برآورده کند.

مرکاپتان ها اجزای آلی هیدروکربن ها به همراه گوگرد هستند که دارای بوی بد و خواص خورنده در خطوط انتقال لوله هستند. بعلاوه، مرکاپتان ها معمولاً به عنوان انتشارات گازی از کارخانه های کاغذ، در قطران زغال سنگ و تقطیرهای نفتی یافت می شوند. علیرغم اینکه بوی آنها در غلظت های پایین توسط بینی انسان به راحتی قابل تشخیص است، اما در غلظت های بالا می توانند بسیار خطرناک و یا حتی کشنده باشد.

با توجه به خورنده بودن این مواد و اثرات جانبی بر تأسیسات پالایشی و انتقال انرژی و همچنین سمیت آنها، مرکاپتان ها جزء اولین موادی هستند که پالایشگاه ها سعی بر تصفیه و پالایش آنها دارند. مرکاپتان ها یا گروه های تیول، داراي فرمول R-S-H می باشند که R یک گروه آلکیل یا یک گروه آروماتیک توصیف شده است. این ترکیبات با توجه به اندازه زنجیره هیدروکربنی متصل به آنها شناخته می شوند و  از این رو به مرکاپتان های سبک یا سنگین تقسیم می شوند و هر چه گروه آلکیل سنگین تر باشد، فشار بخار کمتري خواهد داشت و در نتیجه، با عث می گردد خطرات این نوع ترکیبات کاهش یابد. از این رو، تشخیص دقیق آنها از طریق مشاهده یا بویایی امکان پذیر نیست و بنابراین، اگر مرکاپتان ها در غلظت بالایی در گاز طبیعی موجود باشند، باید حذف شوند تا مقدار آن تا حد قابل قبول کاهش یافته و کنترل شود.

باید توجه داشت که یک پیش نیاز مهم برای تعیین پتانسیل هر آلاینده گازی، تعیین روش اندازه گیری غلظت با دستگاه های مناسب است. نوع وسیله ای که باید استفاده شود، به این که کدام گازها چند وقت یکبار و در کجا باید آنالیز شود، بستگی دارد. یکی از روش های سریع آنالیز مرکاپتان ها، استفاده از دتکتور تیوب گاز مرکاپتان است، به طوری که استفاده از این تیوب های آشکارساز آسان است و روشی کم هزینه برای نمونه برداری معمولی یا نقطه ای برای گازها و بخارات ارائه می دهد.

عملکرد دتکتور تیوب تست گاز مرکاپتان

دتکتور تیوب تست گاز مرکاپتان، یک لوله شیشه ای است که درجه بندی کالیبراسیون بر روی بدنه آن چاپ شده است. دتکتور تیوب تست گاز مرکاپتان به شما امکان می دهد که مستقیماً غلظت گازهای مرکاپتان را در کمترین زمان ممکن و در محیط عملیاتی تعیین کنید. این تیوب های آشکارسازی، ابزارهایی پرتابل و سریع و با عملکردی آسان و دقیق برای اندازه گیری غلظت گازهای مرکاپتان می باشند و برای استفاده از آنها، از پمپ های مخصوص استفاده می شود.

هر تیوب مهر و موم شده است و برای اطمینان از دقت بالا، قطرهای داخلی لوله پراگر به شدت کنترل گردیده و معرف های تشخیص با پایداری طولانی مدت انتخاب شده اند. هر دتکتور تیوب تست گاز مرکاپتان با واکنشگرهایی با خلوص بالا فرموله شده است که گازهای مرکاپتان را جذب کرده و با آنها واکنش نشان می دهند. پس از برهمکنش، تنها چند دقیقه پس از نمونه گیری، غلظت گاز به صورت لکه رنگ ایجاد می شود که طول آن، متناسب با غلظت گاز مرکاپتان است. غلظت به طور مستقیم و با استفاده از مقیاس اندازه گیری حک شده بر روی هر لوله برای اکثر کاربردها خوانده می شود.

گاز نمونه (مرکاپتان ها) با استفاده از پمپ نمونه برداری هوا، در حجم مشخصی به تیوب تست گاز انتقال داده می شود. تمامی این نوع لوله های آشکارساز گاز برای استفاده با 10 ضربه کامل، کالیبره شده اند تا نمونه گیری گاز دقیق انجام شود. تیوب های تولیدی در شرکت بلورآزما، از نوع Short-term (کوتاه مدت) هستند که برای اندازه گیری و سنجش میزان گازها در محل نمونه، در یک مکان خاص و در یک دوره زمانی نسبتاً کوتاه، طراحی شده اند. اندازه گیری های این تیوب ها، بسته به میزان و نوع گاز و همچنین نوع پمپ نمونه برداری، ممکن است از چند ثانیه (حدود 40 ثانیه) تا چند دقیقه یا بیشتر (حدود 3 دقیقه) طول بکشد.

مبانی شیمیایی دتکتور تیوب تست گار مرکاپتان

در ایران، اندازه گیری غلظت گازهای H2S و مرکاپتان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. دتکتور تیوب تست گاز مرکاپتان یکی از ابزارهایی کلیدی برای شناسایی سریع، دقیق و آسان این گازهای خطرناک در محیط های صنعتی، آزمایشگاهی و سیستم های نظارتی محیط زیستی محسوب می شود. هدف از تولید این محصول، ایجاد محصولی قابل اعتماد، با دقت عملکرد بالا و سهولت استفاده برای کاربران است که در عین حال بتواند استانداردهای جهانی ایمنی و نظارتی را برآورده کند.

اساس هر قرائت مستقیم در این تیوب ها، واکنش شیمیایی ماده اندازه گیری شونده با مواد شیمیایی پر شده در تیوب است (ریجنت های شیمیایی). از آنجایی که این واکنش ها منجر به تغییر رنگ می شوند، لوله های گازسنجی را حسگرهای شیمیایی رنگ سنجی نیز می نامند. میزان تبدیل ماده  شیمیایی موجود در دتکتور تیوب (ریجنت شیمیایی)، متناسب با جرم گاز واکنش دهنده است  و به طور کلی، طول لکه (تغییر رنگ) را به عنوان غلظت، مقیاس سنجی می کنند.

در مورد مرکاپتان ها، واکنش رنگ سنجی به طور مستقیم صورت نمی گیرد و در حقیقت، غلظت آنالیت از طریق واکنش های محصول جانبی با یک شناساگر قابل تشخیص است:

⁺2R-SH+Cu²⁺ →Cu(RS)₂+2H

Cu(RS)2+S→Yellow Brown Copper Compound

2R-SH+HgCl₂ →Hg(CH₃S)+2HCl

HCl+pH indicator→Redish Product

نحوه خوانش دتکتور تیوب تست گاز مرکاپتان

برای خوانش دقیق دتکتور تیوب تست گاز مرکاپتان، یک منبع روشنایی کافی لازم است. با این حال، باید از تابش مستقیم نور خورشید اجتناب شود زیرا اشعه UV خورشید ممکن است باعث تغییر رنگ مضاعف گردد. برای بهبود خوانایی تغییر رنگ، استفاده از پس زمینه روشن (کاغذ سفید) نیز بسیار مفید است. در زمان هایی که منبع روشنایی مناسبی در محیط وجود ندارد، می توان از یک چراغ قوه به اندازه کافی روشن استفاده کرد.

همچنین، هنگامی که خوانش دقیق نشانگر طول لکه امکان پذیر نیست، مقایسه یک لوله استفاده شده با یک لوله استفاده نشده و تطابق با استاندارد مرجع یا مجموعه ای از استانداردها نیز روش دیگری برای ارزیابی دقیق تر تغییر رنگ است. در همه موارد باید تمام طول تغییر رنگ خوانده شود. معمولاً کاربران در هنگام خواندن غلظت گاز ، با سه وضعیت مختلف مواجه می شوند:

• شاخص رنگ یا لکه در زاویه قائمه با محور طولی تیوب تست خاتمه یابد
• شاخص رنگ یا لکه نسبت به محور طولی تیوب، مورب باشد
• انتهای شاخص رنگ یا لکه بسیار پراکنده باشد

در حالت اول، می توان غلظت را مستقیماً در برابر مقیاس کالیبره خواند. در حالت دوم (اگر رنگ یا لکه اریب باشد، یعنی در جهت مایل به محور طولی لوله باشد)، تغییر رنگی طولانی مشاهده می شود. در این مورد، میانگین قرائت است که مقدار غلظت را نشان می دهد. اگر شاخص رنگ به تدریج پراکنده شود (حالت سوم)، ارزیابی پایان تغییر رنگ ممکن است دشوار باشد. در این مورد، لبه نهایی تغییر رنگ باید در نقطه ای خوانده شود که کمترین میزان تغییر رنگ ضعیف قابل تشخیص باشد.

توصیه های لازم جهت کار با دتکتور تیوب تست گاز مرکاپتان

نگه داشتن دتکتور تیوب تست گاز مرکاپتان استفاده شده به عنوان مدرک در بیشتر موارد مفید نیست، زیرا با گذشت زمان تغییراتی در نشانگر رنگی اتفاق می افتد. علاوه بر این، باید به این نکته اشاره کرد که درک یک فرد از یک رنگ خاص یا شدت یک رنگ، تا حدی ذهنی است. برای مثال، ممکن است یک نفر یک رنگ را قرمز روشن بنامد، در حالی که فرد دیگری همان رنگ را قرمز تیره می نامند. این انحرافات در درک فردی از رنگ یا حس رنگ نباید بیش از حد مورد تأکید قرار گیرند، مگر اینکه کور رنگی یک موضوع باشد. برای ارائه نتایج دقیق نمی توان به تیوب هایی که پس از تاریخ انقضا استفاده می شوند، اعتماد کرد. همچنین این تیوب ها نباید در زمان نگهداری، در معرض  مستقیم نور قرار بگیرند.

جدول مشخصات فنی دتکتور تیوب گاز مرکاپتان

مشخصات و مزایای دتکتور تیوب تست گاز مرکاپتان

دتکتور تیوب تست گاز مرکاپتان یک ابزار آنالیز و اندازه گیری پر کاربرد در آزمایشگاه ها و صنایع مختلف می باشد. دتکتور تیوب تست گاز مرکاپتان، برای اندازه گیری غلظت نمونه های گاز و بخارات حاوی گازهای مرکاپتان، برای اولین بار در ایران و در شرکت بلورآزما طراحی و تولید شده است که در ادامه، مزایای این تیوب  ارائه شده است:

• اولین و تنها تیوب های تولیدی در ایران (توسط شرکت بلورآزما) و سومین در دنیا
• نام، نوع و شماره هر تیوب ویژه بر روی بدنه حک شده است.  
• به عنوان یک قاعده کلی، عدد نشان دهنده انتهای پایین محدوده اندازه گیری است (بر حسب ppm، mg/m3، mg/l یا vol.-%).  
• حرف کنار عدد نشان دهنده تغییراتی در لوله است که معمولاً نتیجه ارتقاء یا توسعه بیشتر محصول است (به عنوان مثال 0.1/a).
• نام لوله، نشان دهنده آلاینده خاصی است که لوله برای اندازه گیری آن کالیبره شده است (  Mercaptans  0.1/a و Mercaptan 20/a).  
• عدد Batch بر روی تیوب حک شده است.
• دتکتور تیوب ها با کیفیت بالا بوده و نوک آنها به راحتی می شکند و برای ایمنی کاربران، به هیچ وجه خرد نمی شود.
• از مواد شیمیایی خالص و با گرید آزمایشگاهی (Laboratory Grade) استفاده شده است.
• ریجنت شیمیایی مورد استفاده در تیوب، نسبت به گازهای مرکاپتان بسیار حساس است، بنابراین تغییر رنگ به سرعت ایجاد می شود.
• مقیاس کالیبراسیون چاپ شده، خوانایی بالایی دارد و نیازی به تفسیر، مقیاس های دوگانه یا نمودارهای رنگی ندارند.
• برای شناسایی سریع تیوب، فرمول شیمیایی آن نیز ارائه می شود. برای سهولت استفاده، تعداد استاندارد ضربات مورد نیاز پمپ برای جمع آوری حجم استاندارد گاز یا بخار حاوی مرکاپتان ها برای محدوده استاندارد مشخص شده، بر روی لوله ارائه می شود (10/2 ضربه).
• زمان اندازه گیری: بسته به نمونه، ممکن است از 40 ثانیه تا حدود 3 دقیقه طول بکشد.
• شاخص رنگی: تغییر رنگ نوع 20/a از سفید به مسی رنگ و برای نوع 0.1/a از سفید یه قرمز می باشد.
• تولید تیوب به صورت انبوه امکان پذیر است.
• تاریخ مصرف: 1 سال پس از تولید (پایداری طولانی مدت محصول)
• هماهنگی با استانداردهای ایمنی
• یکپارچگی با نرم افزارهای آنالیز داده
• پشتیبانی به موقع و مناسب

کاربردهای دتکتور تیوب تست گاز مرکاپتان

دتکتور تیوب تست گاز مرکاپتان، جهت اندازه گیری فوری گازهای مرکاپتان در نمونه های گاز و بخارات شیمیایی است و عمدتاً در محیط های آزمایشگاهی، صنعتی نفتی و پالایشگاه ها استفاده می شود. این تیوب آشکارساز، عمدتاً برای دو هدف اصلی ارزیابی ایمنی محیط کار و پیشگیری از حوادث و همچنین، بررسی فوری شرایط فرایندی بدون استفاده از روش های زمان بر (مانند کروماتوگرافی گازی) استفاده می شود. برخی از کاربردها در ادامه آمده است:

بهداشت صنعتی: کنترل غلظت گاز های مرکاپتان موجود در جو و در محل کار

پیشگیری از خطرات احتراق یا انفجار در هنگام استخراج نفت

کنترل فرآیند: ناخالصی های موجود در نمونه های گازی را اندازه گیری می کند تا از کیفیت بالای محصول اطمینان حاصل کند و از مسمومیت کاتالیزور برای بهبود کارایی تولید جلوگیری کند.

پیشگیری از آتش سوزی یا انفجار: گازهای قابل احتراق مخلوط را به سرعت و با خیال راحت در محل بدون منبع احتراق اندازه گیری می کند. کشتیرانی: گاز سمی را پیش از ورود به اتاق های بار اندازه گیری می کند (یا گاز باقیمانده را پس از تمیز کردن مخازن شیمیایی بررسی می کند).

تولید گوگرد
حذف گاز سولفید هیدورژن از گازهای سوخت و بخارات آب

حوزه آموزش: اندازه گیری در  محیط های آموزشی و یا به عنوان یک ابزار تجربی برای یادگیری احتراق انواع گازها

کنترل فرایند تولید آفت کش ها و سموم کشاورزی

تولید سوخت جت

کنترل فرایند تولید پلاستیک ها

کنترل نشتی خطوط انتقال لوله یا زیرساخت ها

بررسی آلودگی اتمسفر

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد انواع دتکتور تیوب تست گاز مرکاپتان تولید شرکت بلورآزما، لطفاً با واحد فروش و یا خدمات پشتیبانی این شرکت تماس بگیرید. همکاران ما در این مجموعه، راهنمایی لازم را در اختیارتان قرار خواهند داد.