پیچ گوشتی ابزار همه کاره ای است که برای چرخاندن و باز و بسته کردن پیچ ها استفاده می شود که معمولاً شامل یک دسته، یک شَفت و یک نوک (یا سر) است که در شکاف سازگار قرار می‌ گیرد.

پیچ گوشتی ها انواع مختلفی دارند (هم دستی و هم برقی) که برای اهداف مختلف مناسب هستند که یکی از ساده ترین آنها باز و بسته کردن پیچ است. اما باید بدانید که کاربرد این ابزار تنها به پیچ ها محدود نمی‌ شود.

پیچ گوشتی ها ممکن است به‌ عنوان اهرم، قلم ظرف برای وارد کردن ضربه یا حتی شکل دادن برخی قطعات چوبی و پلاستیکی نیز استفاده شوند. با ما همراه باشید تا با این ابزار کلیدی بیشتر آشنا شویم.

معرفی بخش های پیچ گوشتی

هر پیچ گوشتی ساده معمولی از سه بخش کلی تشکیل شده است: یک دسته و یک شفت (میله محور) دارد که به نوک یا سری ختم می شود که کاربر قبل از چرخاندن دستگیره در سر پیچ قرار می دهد.

امروزه این شکل از ابزار در بسیاری از محل‌ های کار و خانه‌ ها با ابزار مدرن‌ تر و همه‌کاره‌ تر، مته برقی جایگزین شده است، اما با این حال، انواع دستی در بسیاری از کاربردهای روزمره استفاده می شود.

دسته

دسته ها معمولاً چوبی یا پلاستیکی هستند و دارای مقطعی شش ضلعی، مربعی یا بیضی شکل می باشند تا چسبندگی بهتری در دست داشته باشند و از غلتیدن ابزار در هنگام قرارگیری جلوگیری کنند.

دسته به شما اجازه می دهد تا پیچ گوشتی را در موقعیت مناسب بگیرید. دسته های پلاستیکی از دوام و استحکام بیشتری نسبت به دسته های چوبی برخوردار هستند. پیچ گوشتی های مدرن اغلب از مواد مصنوعی برای دسته های خود استفاده می کنند.

شفت

یشتر پیچ‌گوشتی‌ ها دارای یک پایه محوری فلزی هستند که برای مقاومت در برابر خم شدن یا پیچش از فولاد سخت ساخته می شود، اما برخی از مجموعه‌ ها امکان تعویض شفت ها با طول‌ های مختلف را فراهم می‌ کنند که باعث می‌ شود آنها همه کاره‌ تر شوند.

نوک یا سر

سر پیچ گوشتی حساس ترین قسمت آن است و جایی است که آن را در شیار یک پیچ یا مهره و برای بستن قطعات وارد می کنید و انتخاب آن از عوامل مهم در باز و بسته کردن موفقیت آمیز است. در برخی از انواع، بخش نوک ابزار در برابر سایش مقاوم سازی شده و روکشی تیره برای بهبود کنتراست بصری به آن اضافه می گردد.

برخی از پیچ گوشتی های دستی نیز دارای نوک های قابل تعویض هستند که در یک سوکت در انتهای محور قرار می گیرند و به صورت مکانیکی یا مغناطیسی در آن نگه داشته می شوند. انتخاب اندازه نوک مناسب برای جلوگیری از آسیب دیدن سر پیچ ضروری است.

طیف گسترده‌ ای از انواع برقی نیز در بازار موجود است (از نوع ساده چوبی که با باتری‌ کار می کنند، انواع موتور دار تا دریل‌ های شارژی قدرتمند) که استفاده از آنها فراگیرتر شده است.

تاریخچه

برای آشنایی با تاریخچه ابزار دستی پیچ گوشتی باید به سراغ عامل اصلی اختراع آنها برویم، که البته پیچ ها هستند. پیچ‌ های اولیه از چوب ساخته شده‌ بودند

طراحی های اولیه با پیچ ارشمیدس آغاز شد، زمانی که او آن را به عنوان وسیله ای برای بیرون کشیدن آب از انبار کشتی ها ابداع کرد که روشی برای کشیدن آب به صورت عمودی – یا تقریباً عمودی – با استفاده از یک پیچ چوبی بزرگ، معکوس کردن آن و بیرون کشیدن آب از انبارها بود.

در تکامل بعدی، پیچ ها در ماشین‌ های پرس روغن زیتون و حتی برای پرس کردن لباس‌ها استفاده می‌ شدند. با این حال، پیچ‌ ها به‌ عنوان اتصال دهنده‌ ای که امروزه از آنها استفاده می‌ کنیم، نبودند.

اولین پیچ گوشتی های مستند در اواخر قرون وسطی مورد استفاده قرار گرفت، زمانی که پیچ ها برای اولین بار به عنوان اتصال دهنده تولید شدند و احتمالاً در اواخر قرن پانزدهم در آلمان یا فرانسه اختراع شده اند. اولین مستندات این ابزار، نسخه ای خطی است که بین سال های 1475 و 1490 نوشته شده است.

استفاده اولیه از آنها به عنوان یک بست برای قطعات زره های قرون وسطایی و همچنین سلاح های گرم بود. در آن زمان از پیچ گوشتی ها فقط برای سرویس این سلاح ها استفاده می شد و معمولاً به آن ها پیچ گردان یا پیچ چرخان می گفتند.

نام اصلی این ابزار در زبان های آلمانی و فرانسوی به ترتیب Schraubenzieher (پیچ سفت کننده) و tournevis (پیچ گردان) بود. این پیچ گوشتی ها دسته های گلابی شکلی داشتند و برای پیچ های شکاف دار ساخته شده بودند (تنوع انواع پیچ گوشتی ها تا عصر طلایی ظاهر نشد).

در سال 1760، دو برادر انگلیسی، جاب و ویلیام وایات (Job and William Wyatt)، یک ماشین پیچ را به ثبت رساندند که از یک سوهان برای برش رزوه ها استفاده می کرد. این امکان تولید انبوه پیچ ها را فراهم کرد و پیش درآمدی برای ماشین های تولید انبوه صنعتی بود.

دیوید ویلکینسون، ماشین‌کار آمریکایی نیز در تولید انبوه پیچ‌ های فلزی رزوه‌ دار در سال 1798 مشارکت داشت.

P.L. رابرتسون (1879-1951) اولین و بزرگ ترین تغییرات مدرن را در سال 1908 اختراع کرد، پیچ گوشتی مربعی و شرکت فورد موتور، یکی از اولین مشتریان رابرتسون، در اوایل قرن بیستم از بیش از هفتصد پیچ رابرتسون در خودروی مدل T خود استفاده کرد.

28 سال بعد، هنری فیلیپس با طرح جدیدی که از شخص دیگری خرید و دوباره طراحی کرد، وارد صحنه شد. زمانی که رابرتسون حق اختراع خود را از دست داد، دریچه ای از فرصت به روی فیلیپس باز شد.

نوآوری او یک طرح صلیب شکل بود که پیچ را در حین چرخاندن محکم نگه می داشت، گشتاور بیشتری داشتند و بست های محکم تری را ایجاد می کردند.

انواع مختلف پیچ گوشتی

یک پیچ گوشتی با نوک آن طبقه بندی می شود که به شکلی متناسب با سطوح روی سر پیچ مربوطه است. استفاده صحیح، مستلزم آن است که نوک پیچ گوشتی با سر پیچی با همان اندازه و نوع متناسب باشد.

1- سر تخت یا دو سو

این ابزار کلاسیک که ساده ترین نوع است، دارای نوک صاف و مستقیم است و برای پیچ های تک شیار استفاده می شود. برای بسیاری از کارهای خانگی ضروری است.

2- نوع فیلیپس یا چهارسو

پیچ گوشتی فیلیپس که با نوک صلیب شکل آن قابل تشخیص است (دارای نوک چهارپر و شبیه علامت مثبت است)، معمولاً برای پیچ هایی با شکاف صلیب شکل یا ضربدری مربوطه، در الکترونیک و لوازم خانگی رایج است.

نوع فیلیپس برخلاف پیچ‌ های سر صاف، خود محور است و در بخش نوک آن یک برآمدگی وجود دارد تا به راحتی درون یک پیچ با یک شکاف وارد شود، امکان کنترل بیشتری را در روی پیچ ها فراهم نموده و از سرخوردن آن در داخل پیج جلوگیری می کند.

3- نوع Torx یا ستاره ای

پیچ گوشتی Torx یک ابزار تخصصی با سر منحصر به فرد به شکل یک ستاره شش پر است که برای پیچ هایی با الگوی ستاره ای طراحی شده است، انتقال گشتاور بهتری را فراهم می کند و اغلب در کاربردهای خودرو و ماشین آلات استفاده می شود.

4- نوع مربعی (رابرتسون)

پیچ گوشتی نوک مربعی کمتر رایج است اما در ساخت و ساز و نجاری محبوبیت ویژه ای دارد و همانطور که از نامش نیز پیداست، دارای نوک مربع شکل است که در شکاف های مربعی قرار می گیرد.

این ابزار، راه حلی را برای یک مشکل رایج در پیچ گوشتی های سر تخت ارائه داد: نوع سر تخت اغلب از جای خود خارج می شد و روند محکم کردن بست ها را کند می کرد.

5- نوع شش گوش (آلن)

این مدل، برای پیچ هایی با سوکت داخلی شش ضلعی استفاده می شود و در مونتاژ مبلمان و دوچرخه بسیار رایج است. نام آلن، از ویلیام جی آلن گرفته شده است که این طرح را در سال 1864 به ثبت رساند.

6- دسته T

دسته های عمودی (T شکل) این مدل باعث می شود که نیروی گشتاور بیشتری به پیچ وارد شده و پیچ راحت تر باز و بسته شود و از آنجایی که دسته بزرگ تری دارند، فشار وارد کردن به آنها راحت تر بوده و بنابراین، به راحتی از محل خارج نمی شود.

این وسیله در مدل‌ های معمولی و جغجغه‌ ای ساخته می شود. در مدل جغجغه ای، امکان چرخش پیچ فقط در یک جهت میسر است. یعنی پیچ گوشتی با چرخیدن در یک جهت مشخص، پیچ را سفت یا شل می کند ولی چرخاندن در جهت مقابل هیچ تأثیری نخواهد داشت.

مزیت این مدل این است که پس از پیچاندن پیچ، دیگر لازم نیست پیچ گوشتی را از پیچ خارج کرد. تنها کافی است که دسته را در جهت خلاص حرکت بدهد تا به زاویه مناسب برسد.

7- نوع دقیق یا همه کاره

این پیچ گوشتی ها دارای نوک های ظریف و در اشکال مختلف هستند و برای کارهای متعدد و ظریف مانند تعمیر لوازم الکترونیکی یا تنظیم عینک بسیار مناسب و ایده آل هستند.

این انواع، معمولاً از یک دسته و یک شفت بدون سری ساخته شده اند و سرهای مختلف درون محفظه آن قرار می گیرد تا عملاً با داشتن یک پیچ گوشتی، همزمان بتوان انواع مختلفی از پیچ ها را باز و بسته کرد.

8- فازمتر

در حین کار با تأسیسات الکتریکی، اغلب نیاز است تا اتصالات برق تغییر یابند یا بررسی شوند. فازمتر ابزاری است که در این شرایط برای تشخیص حضور جریان الکتریکی در سیم‌ های برق استفاده می‌ شود.

ساده ترین انواع آنها به شکل پیچ گوشتی ساخته می شوند و علاوه بر باز و بسته کردن پیچ، برای تشخیص سیم فاز از سیم نول نیز به کار می‌ روند.

نحوه صحیح کار با پیچ گوشتی

1- پیچ گوشتی مناسب را انتخاب کنید

قبل از استفاده از ابزار، مطمئن شوید که نوع و اندازه مناسب کار را در اختیار دارید، زیرا آنها در اندازه های مختلفی وجود دارند و استفاده نادرست از آنها می تواند به سر پیچ یا خود ابزار آسیب برساند.

2- پیچ گوشتی را در محل پیچ قرار دهید

سر ابزار را با شکاف روی سر پیچ تراز کنید. اطمینان حاصل کنید که نوک آن در مرکز و به درستی تراز شده است. تراز نادرست ممکن است باعث شود که تیغه از شکاف خارج شود و به پیچ آسیب برساند.

3- فشار را اعمال کنید

دسته پیچ گوشتی را نگه دارید و به سمت پایین (یا به سمت داخل پیچ) فشار وارد کنید. مقدار نیرو به سفتی پیچ بستگی دارد. مراقب باشید که نیروی بیش از حد وارد نکنید، زیرا ممکن است به پیچ یا ابزار آسیب برساند.

4- پیچ گوشتی را بچرخانید

در حالی که پیچ گوشتی در موقعیت قرار دارد و فشار وارد شده است، آن را در جهت عقربه های ساعت بچرخانید تا پیچ را سفت کنید (یا در خلاف جهت عقربه های ساعت برای باز شدن آن). در طول فرآیند چرخش، تیغه را با شکاف در یک راستا نگه دارید.

سخن پایانی

چه در حال مونتاژ مبلمان، تعمیر وسایل یا کار بر روی پروژه های DIY هستید، داشتن یک مجموعه پیچ گوشتی قابل اعتماد ضروری و ابزاری کلیدی است!

به یاد داشته باشید که طول یک پیچ گوشتی به استثنای دسته اندازه گیری می شود و می تواند از 2 اینچ تا 18 اینچ متغیر باشد. یک پیچ گوشتی مناسب، می تواند کارهای شما را آسان تر و کارآمدتر کند!

امیدواریم که این مقاله برای شما مفیده بوده است. دعوت می کنیم که از بخش محصولات بلورآزما نیز دیدن کنید. در صورت لزوم، می توانید کاتالوگ آنها را نیز به صورت رایگان دانلود نمایید.

منابع و مراجع

Wikipedia